Czasy Gierka vs. czasy obecne

 

Pamiętam powiedzenie z dzieciństwa „chcesz cukierka idź do Gierka, Gierek ma to Ci da” i ten właśnie okres chciała bym porównać z czasami współczesnymi. Okres Gierka to moje dzieciństwo, oczywiście pisząc ten post musiałam sięgnąć do źródeł bardziej wiarygodnych niż wspomnienia dziecka. Ale dla mnie porównanie finansów obecnych z okresem Gierka to ciekawy temat, który pokazuje zmiany w gospodarce i stylu życia Polaków na przestrzeni lat. Pokaże Wam kilka istotnych punktów, które mogą pomóc w zrozumieniu różnic.

 

Gospodarka i kredyty:

Okres Gierka (1970-1980) - był to czas intensywnego zadłużania się państwa, co prowadziło do problemów z spłatą kredytów. Władze starały się rozwijać przemysł i inwestować w infrastrukturę, ale często na kredyt, co w dłuższej perspektywie doprowadziło do kryzysu.

Obecnie - choć Polska również korzysta z kredytów, obecny system finansowy jest bardziej zrównoważony. Wzrost gospodarczy jest wspierany przez fundusze unijne oraz inwestycje prywatne, a banki są bardziej regulowane.

Wynagrodzenia i koszty życia:

Okres Gierka  w 1970 roku przeciętna pensja wynosiła około 2200 zł, a w 1980 roku wzrosła do około 4000 zł. Jednakże, wzrost wynagrodzeń nie zawsze szedł w parze z poprawą jakości życia, a wiele towarów było na kartki. Życie codzienne Polaków w tym okresie było pełne wyzwań, mimo że formalnie wynagrodzenia wyglądały na wyższe. Ceny podstawowych produktów: chleb - 4 zł, 1 kg cukru - 10,50 zł, kostka masła - 16 zł, 1 kg schabu - 56 zł, 1 kg kiełbasy zwyczajnej - 44 zł, 1 kg szynki - 90 zł, 1 kg sera gouda - 50 zł, 100 g kawy - 27 - 40 zł, 1 kg pomarańczy - 40 zł, piwo - 3.6 zł, wódka wyborowa pół litra - 100 zł. Tanie były czynsze. Bilet tramwajowy kosztował 1 zł za 1 przejazd, zaś autobusowy 1,50 zł. Bilet do kina około 8 - 10 zł, zaś wstęp do filharmonii kosztował tylko 5 zł. Cena gazety codziennej wynosiła 1 - 1,5 zł. Rozmowa telefoniczna lokalna bez limitu czasu kosztowała 1 zł za połączenie. Co z wyjściem do restauracji przykładowo w 1975 roku koszt kolacji w restauracji wynosił od 50 do 100 zł. W bardziej ekskluzywnych lokalach ceny mogły być wyższe. Przykładowe ceny: zupa: 5-10 zł, danie główne: 20-40 zł, deser: 5-15 zł, napoje: 2-5. Ceny paliwa kształtowały się róznie w zależności od lat: 1970 roku litr benzyny kosztował około 6,50 zł, w 1975 roku cena wzrosła do około 2,70 zł za litr, w 1977 roku  w niektórych źródłach podawano, że cena wynosiła 0,40 zł za litr.

Obecnie - przeciętne wynagrodzenie w Polsce w 2025 roku wynosi około 6000-7000 zł. Koszty życia są wyższe, ale dostępność towarów i usług jest znacznie lepsza, a rynek pracy bardziej elastyczny. Przykładowe ceny podobnych produktów jak w okresie Gierkowskim w 2025 roku - chleba wynosi około 4-6 zł za bochenek, szynka to około 30,00 zł za kg, kiełbasa zwyczajna 25,00 zł za kg, ser gołda około 20,90 - 25 zł za kg, czysta wódka 40,00 zł za litr, pomarańcze około 6,00 zł za kg, kostka masła 6,80 - 7,00 zł. Koszt biletu do kina to 18 -22 zł, wejście do filharmonii od 33 zł w górę. Cena biletu komunikacji miejskiej od 3 – 5,6 zł. W restauracjach średniej klasy, kolacja dla jednej osoby wynosi około 35-40 zł. Przykładowe ceny dań: zupa od 10 zł do 15 zł, danie główne od 25 zł do 60 zł, deser od 10 zł do 20 zł, napoje od 5 zł do 15 zł. Oczywiście wszystko zależy gdzie i w jakiej restauracji zjemy. Ceny paliw na stacjach (kwiecień 2025): benzyna bezołowiowa 95: 6,15 zł/l

 

Dostępność towarów:

Okres Gierka: W sklepach panował niedobór wielu podstawowych produktów, co prowadziło do frustracji obywateli. Często trzeba było stać w kolejkach, aby kupić podstawowe artykuły.

Obecnie: Polska ma dostęp do szerokiego asortymentu towarów, a zakupy online stały się normą. Wiele produktów jest dostępnych od ręki, co znacznie poprawia komfort życia.

Inflacja i stabilność finansowa

Okres Gierka: W latach 70. inflacja była stosunkowo niska, ale w drugiej połowie lat 70. zaczęła rosnąć, co prowadziło do kryzysu gospodarczego. Poziom inflacji kształtował się od 2 – 8%

Obecnie: Inflacja w Polsce w ostatnich latach była zmienna 2022 – 18,4%, obecnie 5,3%

Podsumowanie

Obecne finanse w Polsce są znacznie bardziej zrównoważone i stabilne w porównaniu do czasów Gierka. Choć wyzwania wciąż istnieją, to jednak dostępność towarów, wyższe wynagrodzenia i lepsza jakość życia są znaczącymi różnicami, które pokazują postęp, jaki dokonano przez lata.

Teraz czas na porównanie problemów z jakimi borykały się osoby prowadzące gospodarstwo domowe wówczas i obecnie.

W okresie Gierkowskim wiele towarów było trudno dostępnych, wiązała się to z tym, że trzeba było stać w wielogodzinnych kolejkach aby kupić podstawowe produkty, takie jak cukier, mięso czy kawa.

Obecnie nawet małe sklepiki osiedlowe czy wiejskie mają dość bogata ofertę produktów.

Zarządzanie domowym budżetem to cześć wspólna z powodu wysokich kosztów osoby prowadzące gospodarstwo domowe muszą umiejętnie zarządzać budżetem domowym, aby zapewnić rodzinie podstawowe potrzeby.

Różnorodność składników w okresie Gierkowskim w sklepach był ograniczony. Panie domu miały niewielki wybór i często musiały improwizować w kuchni, aby przygotować smaczne i pożywne posiłki z dostępnych składników.

Obecnie to tylko zależy od zasobności kieszeni i fantazji osoby przygotowującej posiłki.

Sprzęt AGD w okresie Gierka to często marzenie. W wielu domach brakowało nowoczesnych urządzeń takich jak robot kuchenny, sokowirówka, mikser czy pralka automatyczna. Panie domu musiały wykonywać wiele prac domowych ręcznie, co zabierało dużo czasu i energii.

Obecnie: wszystkie sprzęty są dostępne, jakość ich jest zależna od zasobności portfela i osiadanego miejsca.

Sumując – kiedyś koszt żywności był wysoki, ale cała reszta dużo niżej. Pensje były mniejsze niż dziś. Zdobycie produktów żywnościowych i dostęp do gotowych dań ograniczony w stosunku do dziś. Wyposażenie w sprzęt AGD bardzo trudny i w kuchni królowała pałka do ciasta, trzepaczka do białek i śmietany, tarka do warzyw. Pranie robiono w pralce wirnikowej, a bywało, że na tarze. Obecnie dostęp do pralki, zmywarki czy robota kuchennego nieograniczony, nawet za niewielkie pieniądze można odkupić używany sprzęt. A mimo trudności życie towarzyskie kwitło, wyprawiano w domach imieniny, rocznice i wszyscy mieli co zjeść i wypić. Obecnie raczej się alienujemy we własnym świecie, chętnie istniejemy w świecie wirtualnym, a uroczystości rodzinne i spotkania ze znajomymi organizujemy w restauracjach.

Które czasy są lepsze nie mnie oceniać, od siebie powiem tylko tyle, że każde czasy niosą wyzwania i troski, każde czasy dają radość, miłość i piękne wspomnienia. Czy będziemy szczęśliwi zależy tylko od nas samych a nie od czasów, ludzie potrafili być szczęśliwi, znajdować miłość w okresach wojennych. Jak dla mnie wszystko w naszych rękach i czasy nie mają znaczenia.