W niedzielę byłam na wykładzie zorganizowanym przez muzeum, którego
tematem były tradycje Wielkanocne oraz te związane z Przesileniem Wiosennym. Zainspirowało
mnie to do zebrania różnych tradycji i podzielenia się z Wami, bo wiele tematów
nam umyka i nawet nie jesteśmy świadomi
co jest tradycją chrześcijańską, a co ludową wywodzącą się z tradycji przed chrystianizacją
tak zwaną pogańską. Po za tym, że obrzędowość lekko się różni pomiędzy
wyznaniami, to również w zależności od kraju.
Wielkanoc jest świętem ruchomym, które przypada w pierwszą
niedzielę po pierwszej wiosennej pełni księżyca.
Jak wszyscy wiecie w Polsce Wielkanoc to czas rodzinnych spotkań, święcenia pokarmów (święconka), malowania jajek (pisanki), śmigusa-dyngusa (polewanie się wodą). Tradycyjne potrawy to żurek, biała kiełbasa, mazurek. Oczywiście święcenie palm w Niedzielę Palmową czyli poprzedzającą Wielkanocną. Poranna msza wielkanocna (6:00), zwana rezurekcyjną, odbywającą się w Niedzielę Wielkanocna. Śniadanie wielkanocne i dzielenie się poświęconym jajkiem. W niektórych częściach Śląska obchody Wielkanocy są połączone z lokalnymi tradycjami, takimi jak wieszanie Judasza – kukły symbolizującej zdradę. Wiele polskich z rodzimych tradycji występuje na świecie, więc nie będę ich powielać.
W Niemczech popularne poszukiwanie ukrytych jajek oraz
palenie ognisk.
Włosi organizują procesje religijne, a tradycyjne potrawy to
ciasta, takie jak colomba pasqual - słodki przysmak w kształcie gołębia jest
przygotowywany z miękkiego i lekkiego ciasta, często wzbogaconego kandyzowanymi
owocami i migdałami.
W Wielkiej Brytanii popularne jest poszukiwanie jajek
podobnie jak w Niemczech, a tradycyjne potrawy to pieczeń jagnięca i pudding.
W USA tradycje wielkanocne są zróżnicowane, zależnie od
regionu i pochodzenia mieszkańców. Popularne jest poszukiwanie jajek, a także
organizowanie wielkanocnych obiadów.
W Meksyku Wielkanoc to czas procesji religijnych, a także
przygotowywania tradycyjnych potraw – tortilla, tacos, burrito, nachos, enchiladas,
chili con carne, indyka w sosie mole poblano, churros, ciasto czekoladowe z
likierem kahlua. Jednak najważniejszym elementem jest procesja Via Crucis.
W Nigerii Wielkanoc to przede wszystkim czas spotkań
rodzinnych i z przyjaciółmi, a także przygotowywania tradycyjnych potraw.
W Australii Wielkanoc jest obchodzona podobnie jak w
Wielkiej Brytanii, z naciskiem na poszukiwanie jajek i wielkanocne obiady.
Czesi mają ciekawe tradycje związane z Wielkanocą - symboliczne
bicie kobiet i dziewcząt rózgą z wierzbowych gałązek, jarmarki świąteczne organizowane
w Pradze, m.in. na rynku Starego Miasta, środa Popielcowa – sprzątanie, zielony
Czwartek - jedzenie zielonych dań, jak szpinak, brokuły, kapusta, sałata z
pokrzyw, oraz prace w ogrodzie, Wielki Piątek - używanie grzechotek lub klapsów
zamiast dzwonów kościelnych, Wielka Sobota - Biała Sobota, malowanie izb na
biało i sprzątanie.
Hiszpanie nie malują jajek, nie chodzą ze święconką do
kościoła. Nie pieką mazurków i nie przychodzi do nich zajączek wielkanocny. Są
za to wielkie procesje podczas wielkiego tygodnia Semana Santa.
Grecka Wielkanoc różni się od innych krajów, ponieważ ma
swoje własne tradycje i zwyczaje, które sięgają setek lat wstecz. Niedziela
Palmowa - dzieci budują domki z kwiatów, wstążek, i liści palmy, które
symbolizują szczęście i ochronę. Wielki Czwartek - malowanie jajek, głównie na
czerwono, wypiekanie chałki i ciasteczek korzennych, Wielki Piątek - opłakiwanie
śmierci Jezusa, procesja w kościele, ścisły post, Wielka Sobota - święcenie
potraw w kościele, wieczerza wielkanocna z baraniną, fasolką, sałatkami,
oliwkami, ciastami, i winem. Niedziela Wielkanocna - pieczone barany, kokoretsi.
Palenie Judasza - w wielu miejscach w Grecji pali się kukłę symbolizującą
Judasza. Botides - na Korfu rano w Wielką Sobotę mieszkańcy wyrzucają z okien i
balkonów duże gliniane garnki i pozwalają im rozbić się o ziemię.
Tak pokrótce, bardzo, bardzo (nawet lokalnie w Polsce mamy różnice w tradycjach) przegląd tradycji na świecie, jest ich tak
wiele, ale mają wspólny mianownik świętowanie wiosny, odrodzenia, nadziei i
nowego początku. Jajko jest symbolem życia i odrodzenia we wielu kulturach. Malowanie
jajek - pisanki, miało swoje korzenie w pogańskich rytuałach związanych z
płodnością i odrodzeniem. Jajko symbolizowało nowe życie i odrodzenie natury.
Teraz czas na pogańskie tradycje które nazywano Jarymi
Godami, obecne święta Wielkanocne zostały nadpisane na Jare Gody, tak było
łatwiej wprowadzić nowe święta by ludność je zaakceptowała. Jare Gody obchodzi
się na przełomie zimy i wiosny. Jednym z obrzędów które przetrwały do dziś i
każde dziecko go zna jest topienie Marzanny - to słowiańska bogini zimy i
śmierci. Przepędzamy zimę, jej ciemność, chłód i wszystko, co złe. Wielkie
porządki w domu to ważna cześć tradycji pogańskich które kultywujemy do dziś. Sprzątając
przed nadejściem wiosny zapraszamy do siebie nowe, a z wymiatanym kurzem
wyganiamy stare i złe. Sięgając do każdego kąta z szmatką czy miotłą przepędzamy zalegające tam koty kurzu, a wraz
z nimi zimę. Pisanki to zwyczaj który został bardzo niechętnie wpisany w
tradycje chrześcijańskie i kościół mocno się temu sprzeciwiał. Kiedyś wierzono,
że świat powstał z jajka i miały moc ochrony przed piorunem, chroniły
zwierzęta, ludzi i ziemię oraz były początkiem życia. Śmigus Dyngus to polewanie
się wodą i bicie się witkami miało oczyszczać i przeganiać zimę, a także dawać
upust radości z powodu nadchodzącej wiosny. Ta tradycja była bardzo długo
zakazywana przez kościół chrześcijański. Niestety zbyt trudno było wyplenić ten
zwyczaj więc w końcu go przejęło i nazwało Poniedziałkiem Wielkanocnym. Podczas
Jarych Godów Słowianie spożywali przede wszystkim jajka, sery, pieczywo
obrzędowe, ryby, a także dziczyznę. Do napojów pili osolę, czyli sok z brzozy,
oraz piwo. Okres przesilenia wiosennego był zatem czasem, kiedy ludzie
celebrowali odrodzenie natury, radość z nadchodzącej wiosny oraz nadzieję na
obfite plony. Te tradycje, mimo że w dużej mierze zanikły, wciąż mają swoje
echa w współczesnych obchodach Wielkanocy i innych wiosennych świąt.
Pisząc powyższy tekst wiedze zaczerpnęłam z bogactwa
Internetu, oraz widomości które uzyskałam w czasie wykładu o którym pisałam na
początku.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz
"Artykuł 216 Kodeksu karnego brzmi:
Kto znieważa inną osobę w jej obecności albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności"
Nie godzę się na wulgarne zachowanie, krytykę dla krytyki bez konstruktywnej wypowiedzi i chamstwo. Proszę o nie przysyłanie ofert swoich produktów w komentarzach. Zwłaszcza dotyczy to stron z pożyczkami!! Komentarze o takiej treści nie będą publikowane. Przed dodaniem komentarza po raz pierwszy, proszę o przeczytanie strony "O mnie"